Holstein Sığır Irkı
Anavatanı Hollanda’nın Frizyan bölgesi olan Holstein sığır ırkları, Avrupa’nın birçok bölgelerinde özel olarak yetiştirilmiş hayvanlardır. Türkiye’de daha çok Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yoğun olarak yetiştirilen Holstein inekleri, tipik süt ırkı özelliği taşıması sebebiyle en çok tercih edilen süt inekleri arasındadır. Siyah ve beyaz bedenleri, büyük ve yumuşak memeleriyle bilinen bu ırk oldukça iri yapılıdır. Türkiye koşullarında bir laktasyonda 4500 – 7000 lt arasında süt verirler. İyi bir bakım ve besleme ile bazılarının 10000-12000 lt’ye kadar süt verimi sağladığı da görülmüştür. Sütteki yağ oranı % 3.6’dır. Dünyadaki birçok çeşitli sığır ırklarıyla melezlemesi yapılan Holstein sığırları, bütün dünya ülkelerinde sığır ırklarında belirleyici özellik olmuştur. Özellikle Türkiye’deki düşük verimli yerli ırklarımız ile Holstein ırkı hayvanlar melezlendiğinde, melez ırkın yerli hayvanlara göre daha çok verim sağladığı görülmüştür. Yine iyi bir bakım ve besleme ile, bu verimi daha da artırmak, dolayısıyla karlı bir hayvancılık yapmak mümkündür. Holstein sığır ırkı hayvanlar, hastalıklara karşı çok hassas olup, bakımına ve korunmasına titizlikle dikkat edilmesi gereken bir sığır ırkıdır. Her türlü iklime uyum sağlarlar. Damızlık süt sığırcılığı yapmaya en elverişli ırktır. Dünyadaki süt sığırcılğı projelerinde her zaman ilk sırada yer almıştır.
Simmental Sığır Irkı
Simmental sığırlarının anavatanı İsviçre’dir. Gövdelerini kaplayan derinin sarı-beyaz veya kırmızı beyaz beneklerden oluşan alacası vardır. Başları, ayaklarının altı ve karınlarında beyaz renk hakimdir. Çok sağlam bir bedeni ve tırnakları vardır. İri yapılı, sırtı uzun, göğsü ve sağrısı geniştir. Kısa ve sarı renkte boynuzları vardır. Besi hayvanı olarak yetiştirmeye oldukça elverişlidir. Kısa zamanda besi alır, et verimi yüksektir. Hem süt hem de et verimi yönünden zengin oldukları için kombine sığır ırkları grubuna girerler. Ergin canlı ağırlık dişilerde 600 ila 650 kg erkeklerde 700 ila 850 kg civarındadır. Simental sığır ırklarının döl verimi de yüksektir. Bir laktasyondaki süt verimi 4000 – 4500 lt arasındadır. Süt damarları Holstein kadar olmasa da gelişmiştir. Etteki randımanları % 60 civarındadır. Simmental sığır ırkları kombine özelliklerinden dolayı pazarda önemli bir paya sahip olup, sığırcılıkta ilk sıralarda yer alır. Her türlü iklime kolaylıkla uyum sağlar ve hastalıklara karşı dayanıklıdır. Uzun ömürlü sığır ırkları arasındadır.
Montofon Sığır Irkı
İsviçre’nin Alp dağlarında yetişen ancak Türkiye’de boz ırk sığırlarla yapılan melezlemelerle Karacabey Montofonu olarak geliştirilen Montofon sığır ırkı, hem et hem de süt verimi yüksek özelliğe sahip kombine ırklar arasında yer alır. Bugün bu ırktaki hayvanlar Türk Esmeri denecek kadar ülkemize ait olmuştur. Türkiye’nin birçok bölgesinde yetiştirilmektedir. İri yapılı bir görünümleri olan Montofon sığırlarının renkleri gri, kahverengi arasında değişmektedir. Sırtta açık renk bir çizgi bulunur. Burun ucu ve kuyruk ucu siyahtır. Genelde boynuzsuzdurlar. Erkeklerde canlı ağırlık 600 – 700 kg civarında olup, et randımanı % 60’dır. Bir laktasyon döneminde süt verimi 5000 – 6.000 lt civarındadır. Besi tutma özelliği en üstün ırklardandır. İyi bir bakım ve besleme ile günde 800 – 1000 g canlı ağırlık artışı sağlarlar. Kas yapıları oldukça güçlüdür. Montofon sığır ırkı mera hayvancılığına çok uygundur. Her türlü iklime ve her bölgeye kolaylıkla uyum sağlarlar. Hastalıklara karşı dayanıklı bir yapıları vardır, kolay hastalanmazlar. Bu özelliklerinden dolayı sığır yetiştiricileri tarafından en çok tercih edilen sığır ırklarındandır.
Jersey Sığır Irkı
Adını İngiltere ve Fransa arasındaki Jersey Adası’ndan alan Jersey sığır ırkı en ufak yapılı sütçü sığır ırklarındandır. Türkiye’ye ilk olarak 1950’li yıllarda getirilmiş ve Karadeniz, Jersey ırkı yetiştirme bölgesi olarak seçilmiştir. Ufak, sevimli, hassas yapılı hayvanlardır. Renkleri açık kahverengiden siyaha kadar değişir. Ama çoğunlukla geyik rengi hakimdir. Siyah gözleri ve vücudunun rengiyle de bir geyiği andırdığı düşünülür. Oldukça zarif ve estetik bir görünüme sahiptirler. Özellikle meme yapıları ile sütçü sığır ırkları arasında göze çarpar. Canlı ağırlık erkeklerde 350 – 400 kg, dişilerde ise 330 – 400 kg arasında değişmektedir. Jersey sığır ırkı, tipik süt ırklarının özelliğini fazlasıyla taşıyan bir ırk hayvanıdır. İnce kemikleri, dolgun memeleri, ince derisi, boyun ve baş yapısı ile sütçü ırkın timsalidir. Yediği yemi en yüksek oranda süte, yağa ve proteine çevirir. Az yem ve otla çok süt alınır. Sütü çok yağlıdır. Sütteki yağ oranı % 6 civarına kadar çıkabilir. Peynirleri çok değerlidir. Et verimi oldukça düşüktür. Jersey sığır ırkının yerli ırklarla melezlenmesinden çok iyi sonuçlar alınmaktadır. Yerli ırk bir ineği Jersey boğayla melezlemede süt veriminin % 60 artabileceği görülmüştür. Bir laktasyonda 2500 – 3000 lt süt verirler. Mera ve çayırlarda kolaylıkla beslenen ve her türlü iklime uyum sağlayan Jersey sığırları, damızlık süt sığırcılığı yapmaya oldukça elverişlidir.
Hereford Sığır Irkı
Anavatanı İngiltere’nin Hereford şehri olan Hereford sığır ırkı, sakin yapısından dolayı mera hayvancılığı yapmaya uygun etçi bir ırktır. Derilerinin rengi kırmızı ve kahverengidir. Yüzleri ve vücutlarının belli kısımlarında beyazlıklar hakimdir. Az sayıda da olsa siyah renkli olanlarına rastlanır. Başları kısa ve geniş olup, boynuzlu ve boynuzsuz özellikte olanları mevcuttur. Kemik yapıları ve tırnakları sağlamdır. Hereford sığır ırklarında annelik içgüdüsü diğer ırklardan üstün olmakla birlikte döl verimi yüksektir. Kolayca doğum yaparlar. Sütü genellikle sağılmaz, buzağılarına emzirilir. Hayvanlarda ergin canlı ağırlık dişide 550 – 650 kg erkeklerde ise 800 – 1000 kg civarıdır. Yemden yararlanma kabiliyetleri iyidir. Hızlı kilo alırlar. Etteki randımanı % 70 ‘e çıkmaktadır. Eti yağsız, yumuşak ve kalitelidir. Sakin ve yumuşak başlı olarak bilinen Herford sığırları; çevreye olan uyumu, hastalıklara dayanıklılığı ve hem açık hem de kapalı besiye uygunluğu ile yetiştiricilerin tercih ettiği ırklar arasındadır.
Angus (Aberdeen) Sığır Irkı
İskoçya’nın kuzey bölgelerindeki yerli ırkların karışımından meydana gelen Angus sığırı, yabancı sığır ırkları içerisinde en fazla etçi karakteri olan hayvanlardandır. Vücut rengi tamamen siyahtır. Ancak bazı soylarda bulunan kırmızı genin kullanılmasıyla Kırmızı Angus (Red Angus) ırkı oluşturulmuş fakat bunlar ayrı bir ırk olarak değerlendirilmiştir. Vücutları geniş, başları ufaktır. Dünyadaki ender boynuzsuz sığır ırklarındandır. Hayvanlarda ergin canlı ağırlık dişilerde 500 – 600 kg civarı erkeklerde 800 – 900 kg ortalamasındadır. Canlı ağırlık artışları diğer hayvanlardan % 30 daha fazladır. Angus sığır ırklarının etteki randımanı % 75 ‘e kadar çıkar. Yağların kas lifleri arasında eşit dağılması sebebi ile etleri çok lezzetli ve aynı zamanda pahalı bir sığır ırkıdır. Angus ırkı damızlık dişi sığırlara olan ilginin gün geçtikçe daha fazla artmasının nedeni üreme performansının ve annelik içgüdüsünün diğer ırklara göre göz ardı edilemeyecek kadar yüksek oluşudur. Kolay doğum yapma özelliğine sahiptirler. Adaptasyonu kolay, her türlü iklim koşullarına dayanıklı bir hayvan olan Angus sığırı en karlı besi ırkı olarak bilinmekte ve birçok sığır üreticisi tarafından tercih edilmektedir.
Shorthorn (Şorthorn) Sığır Irkı
Kökeni İngiltere’nin kuzey bölgelerinden gelen Shorthorn sığır ırkı, etçil özellikleri baskın olan sığır ırklarındandır. Vücut derileri kırmızı, kızıl kır ve beyaz olmak üzere üç farklı renktedir. Kısa boynuzları vardır. Geniş ve derin bir vücuda sahip olan şorthorn cinsi sığırların kas yapıları gelişmiştir. Ergin hayvanlarda canlı ağırlık dişide 600 – 650 kg, erkeklerde ise 800 – 900 kg civarındadır. Erken gelişme gösterirler ve hızlı canlı ağırlık artışı sağlarlar. Karkas verimleri yüksektir. Yabancı sığır ırkları içerisinde eti için beslenen bir hayvandır fakat diğer ırklarla melezleştirildiğinde hem et hem de süt yönünden verimli olduğu bilinmektedir. Shorthorn ırkı sığırlarda annelik içgüdüleri gelişmiştir. Döl verimleri yüksektir. Kolay doğum yaparlar. Her türlü iklim koşullarına dayanıklıdırlar.
Charolais (Şarole) Sığır Irkı
Adını Fransa’nın Charolais bölgesinden alan bu ırk, özellikle eti için yetiştirilen besi hayvanlarındandır. Renkleri kirli beyaz ve koyu krem arasında değişmektedir. Hem boynuzlu hem boynuzsuz olanları vardır. Ergin hayvanlarda dişilerde canlı ağırlık 800 kg erkeklerde ise 1000 – 1100 kg ortalamasındadır. Charolais ırkı; her türlü iklim koşullarına dayanıklılığı, uzun ömürlü olması ve kısa sürede kilo alması nedeniyle, yetiştiriciler için avantajlı bir ırktır. % 70 gibi oldukça iyi bir et randımanı vardır. Et kalitesi yüksek ve lezzetlidir. Kas yapısı gelişmiş bir hayvan olması ve bu yüzden etindeki yağ oranının çok az olması sebebiyle fazla tercih edilen sığır ırkları arasındadır. Döl ve süt verimi diğer ırklara göre düşük olan Caharolais ırkı daha çok besi sığırı olarak yetiştirilir. Ancak sütçü ırklarla melezlenmeye uygun bir kültür ırkıdır.
Limousin (Limuzin) Sığır Irkı
Fransa’nın Limousin bölgesinde yetiştirilen ve bu yüzden bu bölgenin ismini alan Limousin ırkı, daha çok besi hayvanı olarak bilinmektedir. İnce ve uzun bir vücut yapısına sahip olan Limousin sığır ırklarının rengi açık kızıldır. Burun ve göz kenalrlar açık renktedir. Genelde boynuzsuz olarak bilinirler ama boynuzlu olanlarına da rastlanmaktadır. Sakin bir yapıları vardır ve mera hayvancılığına uygundur. Hem süt hem de et yönü için beslenen Limousin ırkı sığırlar, etçi yönü daha kuvvetli olduğundan daha çok besi hayvanı olarak kullanılmaktadır. Ergin dişi hayvanlarda canlı ağırlık 600 – 700 kg erkeklerde ise 900 – 1000 kg arasındadır. Kas yapısı gelişmiş olan bu ırk, % 65 et randımanına sahiptir. Besi hayvanlarında önemli olan ince kemik özelliğine sahiptir. Eti yağsız ve ince liflidir. Bu da et kalitesinin yüksek olmasını sağlamaktadır. Döl verimi yüksektir. Limousin sığırları her türlü iklime kolayca uyum sağlarlar ve dayanıklıdırlar.